De IBAN wordt in de komende jaren gekoppeld aan je telefoonnummer of e-mailadres, waardoor je gemakkelijker geld kunt overboeken. Het maakt onderdeel uit van het plan van onder meer de Europese Centrale Bank (ECB) om het Europese betaalverkeer te versnellen en versimpelen.
Weet jij jouw IBAN-nummer uit je hoofd? Ja? Heel goed! Maar dan ben je waarschijnlijk een van de weinigen. Jammer genoeg heb je er over een aantal jaar niets meer aan. De ECB is initiatiefnemer van een systeem waarin het IBAN-nummers aan een alias koppelt, zoals een telefoonnummer of e-mailadres. Directielid van de ECB, Yves Mersch tegen RTL Z: “IBAN moet simpeler.”
Zo werkt het alias-systeem voor IBAN
De Euro Retail Payments Board (ERPB), een orgaan van de ECB, werkt aan een plan voor een nieuw Europees betalingssysteem. Dat systeem moet dan technisch worden uitgevoerd door onder andere de banken.
Het systeem maakt het mogelijk dat je op basis van telefoonnummer of e-mailadres geld naar elkaar kunt overschrijven. Dat is al mogelijk met een dienst als PayPal of Twyp van ING, maar het moet voor alle Europese banken gaan gelden. Heb je het telefoonnummer van een Franse collega? Dan selecteer je in de app of bij de site van jouw bank het nummer van de collega, waarna zijn of haar IBAN-nummer direct wordt ingeladen.
De banken gaan gebruik maken van een centrale Europese database waar de IBAN-nummers aan een telefoonnummer of e-mailadres worden gekoppeld. Deze database moet worden beheerd door een onafhankelijke Europese instelling, die nog moet worden opgericht.
Volgens Ot van Daalen, digitale-rechtenadvocaat bij Project Moore Advocaten, levert zo’n centrale database niet direct gevaren op voor de privacy: “Een telefoonnummer of e-mailadres is niet heel gevoelige informatie”, zegt hij. “Banken beschikken bovendien vaak al over deze informatie. Een centrale database met deze gegevens brengt wel beveiligingsrisico’s met zich mee, maar de banken hebben er ook belang bij om zo’n database goed te beveiligen.”
Daarnaast is het systeem opt-in, waardoor je zelf je telefoonnummer of e-mailadres aan een IBAN-nummer moet koppelen.
Versnellen van Europees betaalverkeer
Het koppelen van een IBAN aan een telefoonnummer of e-mailadres is volgens Mersch het tweede deel van het verbeteren van het Europese betaalsysteem. Het eerste deel bestaat uit het sneller doen van transacties.
“Mensen snappen niet dat je binnen een paar seconden alles via het internet kunt bestellen, maar in diezelfde paar seconden geen betaling kunnen overboeken”, aldus Mersch. “Daarvoor moeten we een oplossing bieden.”
Begin 2019 moet een overboeking binnen enkele seconden op de andere rekening staan, ongeacht bij welke bank de ontvanger zit of waar degene woont. Hierdoor moet het Europese betalingsverkeer een stuk sneller worden.
Op de vraag of Europese burgers rond 2019 ook gebruik kunnen maken van het nieuwe alias-systeem voor IBAN, antwoordt Mersch: “Misschien zelfs eerder.”
Technische en juridische obstakels
De datum dat het systeem actief wordt, hangt af van de juridische en technische obstakels. De data worden beheerd door een aparte Europese organisatie. Daar moet in sommige landen nieuwe regels voor worden opgetuigd, toestemming voor worden verkregen én het moet veilig gebeuren. In alle landen moet het systeem bovendien hetzelfde worden uitgevoerd. Daarover is de ECB nu met verschillende partijen in gesprek.
In sommige landen wordt het IBAN-nummer als een bijzonder cijfer gezien, waarvoor wettelijke toestemming is vereist om het te gebruiken. In Nederland is het BSN zo’n bijzonder cijfer. In de betreffende landen zou er een speciale wet nodig zijn om het IBAN-nummer aan een alias te koppelen.
“We zien geen reden waarom landen zich zouden verzetten tegen het gemakkelijker maken van het leven van consumenten”, laat de ECB weten. “Maar we moeten dergelijke zorgen wel zorgvuldig behandelen.”
Technische obstakels bestaan bijvoorbeeld uit de manier waarop een telefoonnummer aan een IBAN-wordt gekoppeld. Als je drie rekeningen hebt, kun je dan aan alle drie hetzelfde telefoonnummer koppelen? Daar moeten de ECB en ERPB zich nog over buigen.
Nederlandse banken juichen het toe
De drie grootste Nederlandse banken, ING, Rabobank en ABN Amro, zijn positief over de plannen van de ECB.
“Bij ABN Amro zijn we bezig het betalingsverkeer sneller en efficiënter te maken en als dit op Europees niveau gebeurt, kunnen we alleen maar positief zijn over deze ontwikkelingen”, zegt een woordvoerder van de bank.
De Rabobank staat positief tegenover het systeem: “Vernieuwingen waarmee klanten hun financiële zaken eenvoudiger kunnen regelen, juichen we toe. We volgen deze innovatie dan ook met belangstelling.”
Praktijk kan weerbastiger zijn
ING, die bij de gesprekken over het systeem aanwezig was, zegt een voorstander te zijn van ‘nieuwe en innovatieve diensten’ die bankzaken eenvoudiger maken: “Daar past dit initiatief goed in”, meldt een woordvoerder.
“De praktijk kan echter weerbarstiger zijn. Zo zijn er bijvoorbeeld in sommige landen in Europa wetten die dit niet toestaan. En daarnaast is het van cruciaal belang dat de betrouwbaarheid en veiligheid gegarandeerd blijft.”
Alle Europese landen moeten meedoen
Gijs Boudewijn, adjunct-directeur van de Betaalvereniging Nederland, vindt het versimpelen van IBAN een belangrijke ontwikkeling: “Als het een wens van de markt is werken we er keihard aan om dat in Nederland te implementeren.”
Boudewijn benadrukt wel dat het systeem nog volop in ontwikkeling is en dat alle Europese landen mee moeten doen om het te laten slagen: “We hopen natuurlijk dat het systeem in heel Europa wordt ingezet.”
BRON: RTL Z / Daniël Verlaan en Frederieke Hegger